RFT-Woordenboek
Hieronder vind je de inhoudsopgave van de artikelen waarin de Relational Frame Theory en aanverwante theorieën worden uitgelegd. Daaronder vind je een woordenlijst. Klik hier om direct naar de woordenlijst te gaan. Over elke term komt een blog. Zo wordt het woordenboek met de tijd steeds groter. Mocht je het fijn vinden dat dit gratis beschikbaar wordt gesteld en wil je me steunen, dan kan je hier een vrijwillige bijdrage geven.
Inhoudsopgave artikelen RFT
1. Wetenschapsfilosofie
1.1 Wetenschap, bewijs en waarheid door verschillende brillen
1.2 Noodzakelijk voor wetenschap
1.3 God en intuïtie niet geschikt voor wetenschap
2. Vier adequate wereldbeelden voor wetenschap
2.1 Vormisme: De DSM, door de vorm bepaalt
2.2 Organisisme: Het leven is een cyclus
2.3 Mechanisisme: Het brein als machinekamer
2.4 Contextualisme: Niks is logisch zonder context
2.5 Eclecticisme: Alle wereldhypotheses op een hoopje
3. Het Functioneel Contextualisme
3.1 Gedrag in context
3.2 Gedrag als een doorlopende stroom
3.3 Wat is er zo functioneel aan?
4. Mystieke Intermezzo
5.1 De relatie tussen twee dingen
Woordenlijst
Animisme: Een wereldhypothese die uitgaat van het bestaan van een goddelijkheid. Deze wereldhypothese is ongeschikt voor wetenschap.
Appetitive Stimulus Functie: Een stimulus die je, gezien de context, aantrekkelijk vindt. (Zie ook: S-)
Aversieve Stimulus Functie: Een stimulus die je, gezien de context, liever wil vermijden (zie ook: S-).
Cartesiaans Dualisme: Een filosofie van René Descartes waarbij de geesteswereld gescheiden is van de materiële wereld, ook wel lichaam – geest dualisme genaamd.
Contextualisme: Een wereldhypothese die ervan uitgaat dat de alles beschouwd kan worden als een doorlopende actie-in-context. Er is een doorlopende interactie tussen de actie en de context. Iets is waar binnen het contextualisme als het succesvol werkt voor een doel.
Corroboration of Danda: Iemand zijn bewering of observatie bevestigen of ontkrachten aan de hand van logica.
Corroboration of Data: Iemand zijn bewering of observatie bevestigen of ontkrachten aan de hand van experimenten en metingen.
Eclecticisme: Het mengen van verschillende wereldhypotheses. Dit is af te raden volgens wetenschapsfilosoof Pepper.
Functie van gedrag: Vanuit het Functioneel Contextualisme heeft gedrag altijd een functie binnen de context. De functie van een krant boven je hoofd houden in de regen is om niet nat te worden.
Functioneel Contextualisme: Een vorm van het contextualisme wat gericht is op gedrag. Men is vooral geïnteresseerd in de functie van het gedrag t.a.v. de context. Het wordt gekenmerkt door zijn doel: gedrag beïnvloeden en voorspellen met nauwkeurigheid, scope en diepte.
Gedrag in Context: Het Functioneel Contextualisme ziet gedrag en zijn context als één geheel. Gedrag is niet los te zien van de context waarin het gebeurt.
Historische Context: Eerder gedrag(-in-context) wat een invloed heeft op het huidige gedrag
Leergeschiedenis: Eerder gedrag(-in-context) die een invloed heeft op het huidige gedrag.
Lichaam – Geest Dualisme: Een filosofie van René Descartes waarbij de geesteswereld gescheiden is van de materiële wereld, ook wel Cartesiaans dualisme genaamd.
Lineaire Causaliteit: Een serie oorzaak-gevolg relaties die als het ware in een rechte lijn gaat: één ding veroorzaakt één ander iets, wat weer één ander iets veroorzaakt, etc. Lineaire causaliteit kan men terug zien in de wereldhypothese van het mechanisisme.
Mechanisisme: De wereldhypothese die ervan uitgaat dat de wereld werkt als een machine. Alles in de wereld heeft een natuurlijk mechanisme. In de psychologie is dit het meest gangbare perspectief en zien we terug in de cognitieve wetenschap, neurocognitieve wetenschap en menig behandeling.
Mysticisme: Een wereldhypothese die uitgaat van de mystieke ervaring: het gevoeld dat je één bent met alles. Deze wereldhypothese is ongeschikt voor wetenschap.
Ontologie: de wetenschap of kennis over of iets echt zo is of niet echt zo is. Bestaat iets of bestaat iets niet.
Organisisme: Het organisisme is een wereldhypothese die uitgaat van een cyclische beweging. Door deze cyclische beweging vormen afzonderlijke elementen steeds meer een geheel. Deze cyclische beweging gaat in fases. Deze wereldhypothese is geschikt voor wetenschap.
Pragmatisme: Het uitgangspunt dat iets moet functioneren of werken voor een doel. Vaak is het pragmatisme een synoniem voor contextualisme. Pragmatisme wordt ook wel eens als tegenovergestelde beschouwd van ontologie.
Proxy: Data waarvan men een relatie veronderstelt met hetgeen men eigenlijk in geïnteresseerd is, maar geen toegang toe heeft.
S+: Een stimulus die je, gezien de context, aantrekkelijk vindt. (Zie ook: appetitive stimulus functie)
S-: Een stimulus die je, gezien de context, liever wil vermijden (zie ook: aversieve stimulus functie).
Topografie van gedrag: Hoe gedrag er uit ziet. De DSM is een classificatie op basis van de topografie van het gedrag. Het Functioneel Contextualisme en Procesgerichte Interactieve Therapie zijn niet zo zeer geïnteresseerd in de topografie als wel de functie van het gedrag.
Waarheidscriterium: Een criterium aan de hand waarvan iets als waar wordt aangenomen. Een waarheidscriterium hangt samen met een wereldhypothese. Elke wereldhypothese heeft zijn eigen waarheidscriterium. Iets is waar binnen een wereldhypothese als het voldoet aan dit criterium.
Wereldhypothese: Een globaal wereldbeeld of filosofische stroming met zijn eigen waarheid, ook wel een waarheidscriterium genoemd.
Vormisme: Een wereldhypothese die uitgaat van unieke vormen die eigenschappen delen. Unieke vormen kunnen worden gecategoriseerd op basis van eigenschappen. De DSM is een voorbeeld van het vormisme in de psychologie. Deze wereldhypothese is geschikt voor wetenschap.